Star Trek BEYOND (2016) - Hành trình 50 năm vào dải ngân hà

Đầu tiên là ba vạn tám nghìn tỉ lần cảm ơn giời, cảm ơn bạn BTV bên báo đã đè mình ra bắt viết bài lịch sử Star Trek trước khi mình kịp ỉ ôi bắt nhân loại cho ra rạp xem bằng được :(((

Thứ hai là ối giời ơi :(((( Đây chính là cảnh giới fanboy viết kịch bản phim thường thấy trong cái-series-mà-ai-cũng-biết-là-Doctor-Who :((( Kiểu phim vừa hay ra rạp trúng dịp kỉ niệm 50 lịch sử Star Trek nên mỗi giờ mỗi phút trôi qua đều là một sự tribute đến TV Series năm 1956 ấy. Vì thế nên sau khi xem xong Star Trek Beyond thì mình phải nhao đi xem lại ngay Day of the Doctor để níu kéo thêm cái cảm giác tuyệt vời ấy ở lại bên mình lâu lâu thêm chút nữa.

Thề là trong" thực tại song song mới" Star Trek - hay còn gọi là phần reboot hay còn, được gọi là Kelvin Timeline (và bạn sẽ thấy cái tên Kelvin xuất hiện rất nhiều trong cả ba phần :v) dựa trên sự kính trọng mà J.J.Abraham dành cho ông của mình là Kelvin Henry (không phải anh Sịp đâu nhé), thì phần phim thứ ba này gần như làm mình muốn xem lại ngay lập tức sau khi ra khỏi phòng chiếu í (ngặt cái hết tiền :v). Mặc kệ ai có nói nó sa lầy vào sự mệt mỏi của chuỗi phim ba phần, mình vẫn dành cho nó sự yêu thích và kính trọng đặc biệt.

Mà hình như mùa hè năm nay là mùa hè của những phim hoài cổ thì phải :v. Nghe đồn "The Big F*cking Giant" a.k.a The BFG cũng sa đà vào lối kể kiểu chầm chậm hay có trong các phim ngày xưa mà thành ra khó theo dõi. Con Star Trek Beyond thì cứ làm mình nhung nhớ cái không khí của các phim khoa học viễn tưởng hồi phía giữa về cuối thế kỉ 20. Có hơi buồn một tí vì ngày nay những phim khai thác tương lai theo hướng Utopia thường bị cười cợt là trò trẻ con, và xu hướng hậu tận thế lại đang dần trở thành định nghĩa quen thuộc và dễ chấp nhận khi nói về chủ đề ấy; nhưng khi xem Star Trek, góc nhìn tích cực - tất nhiên đầy cổ điển của nó làm mình cảm thấy háo hức và được truyền cảm hứng kinh khủng ấy.


Nói đến đây lại spoil một tí nội dung =))))) Cái đoạn "classical music" cuối phim làm mình cười tí sặc.

Như các bạn đã biết =)))), biên kịch của Star Trek Beyond là Simon Pegg - người đồng thời cũng thủ mai Montogomery Scott và Doug Jung (cho ai muốn một chút sốc-không-sex, thì đây chính là anh đóng vai partner của anh lái tàu Hikaru Sulu =)))))) Sự tham gia của Simon Pegg trong vai trò biên kịch đã khiến Star Trek Beyond có thêm sắc màu mới. Và tất nhiên, vì là người viết kịch bản nên ổng đã "ăn gian" cho nhân vật Scott nhiều đất diễn hơn, để ảnh có thêm thời gian mà trình diễn stand-up comedy, lối tấu hài một người đã mang lại cho Pegg danh tiếng một thời. Scott xuất hiện nhiều hơn, đồng nghĩa với việc trong Star Trek Beyond, yếu tố hài hước trở nên rõ nét hơn so với hai phần trước đó. Thế nhưng yếu tố hài hước không khiến mạch phim bị loãng, hay nhạt nhoà, trái lại, nó là những khoảng nghỉ cần và đủ xen giữa những cao trào hành động xuất hiện dồn dập ngay từ những phút đầu phim.

Cá nhân mình nhận xét cốt truyện của Star Trek Beyond xúc tích, đủ chiều sâu và kịch tính để khán giả không kịp cảm thấy nhàm chán khi theo dõi trên màn ảnh - nhưng tất nhiên với điều kiện họ phải vượt qua được quãng 10 phút đầu phim cho giới thiệu nhân vật, và lồng ghép cả những kiến thức về kịch sử Star Trek từ những năm tháng xa lơ lắc. Phần mở đầu ấy được giới thiệu bằng giọng tự sự của Kirk, khá dài, sẽ khiến những bạn trẻ không quen thuộc với dòng phim bị hoang mang, nhưng vẫn đủ chi tiết và rành mạch để họ hiểu được vấn đề mà nhân vật chính đang phải đối mặt - như một câu thoại của nhân vật mình đã quên mất tên - rất dễ lạc khi đi trên một chuyến hành trình vô định.

Dễ dàng nhận thấy sự mệt mỏi và lạc lối ấy của Kirk trong nhật kí của anh - khi sự ổn định trở thành một nhịp sinh học nhàm chán, và ta bắt đầu nhớ đến một điều mà bản thân hiểu rõ ràng, nhưng không thể bật ra thành ý tưởng - những biến cố. Vấn đề của Kirk vẫn thế, sau ba phần. Anh là ai, và anh muốn là ai. Nhưng chỉ đến Star Trek Beyond, nó mới thực sự được bắt tay vào giải quyết, theo một cách rất tinh tế. Mọi thứ riêng lẻ, tưởng chừng như không có mối liên hệ về động cơ, nhưng tựu chung lại, đều xoay quanh việc giải đáp khúc mắc về tâm lý ấy của Kirk.

Cơ mà cái thứ thuyền trưởng gì lúc nào cũng chỉ chực bỏ tàu, giao quyền chỉ huy tàu cho hết thuyền phó lại đến hoa tiêu, và mặt thì chẳng bao giờ lành lặn cả =)))

Sau Kirk, các thành viên khác trong phi hành đoàn như Spock, Bones, Uhura, Sulu... đều không có những thay đổi đáng kể trong quan điểm, trong tâm lý hay cảm xúc. À quên, có Spock. Nhưng vì phần reboot tập trung "dìm hàng" anh theo hướng một người đàn ông cứng nhắc và vụng về với chỉ số EQ thấp thảm hại, nên những vấn đề tưởng chừng rất to tát nơi anh đều chả đi đến đâu cả. - Cái này thì mình không đồng tình lắm này.

Scott: Anh tặng bạn gái mình một khối thiên thạch nhiễm phóng xạ hả?

Spock: Nhưng mức phóng xạ của nó không gây nguy hiểm! Mức phóng xạ chỉ vừa đủ để ta dò ra nó.

Scott: Vậy hoá ra anh tặng bạn gái mình một thiết bị định vị từ xa!

Nói đến đây lại nhớ ra cả anh Sulu nữa T"T. Trong bài báo về lịch sử Star Trek mình có nói một đoạn khá dài về anh, nhưng cuối cùng bị cắt "xoẹt" một phát :(( Thôi để sau post lại vậy.

Hoá ra các nhân vật cũng thay đổi nhiều phết qua các phần.

Về mặt tinh thần, thì mình thích cái cách bộ phim được triển khai theo hướng "Nhân vật chính của bộ phim này là phi hành đoàn Starfleet" thay vì một mình Kirk hay bộ ba "bromance" Kirk - Spock - Bones. Không còn cái kiểu tất cả manh mối đều tập trung về Kirk và các nhân vật khác chỉ có nhiệm vụ giúp anh thu thập nó như trong Into the Darkness, Star Trek Beyond gửi gắm cho mỗi nhóm nhân vật một nhiệm vụ riêng biệt - giống như thể giao vào tay họ những mảnh ghép, bình đẳng với nhau về tầm quan trọng, về nội dung và vị trí của nó trong bức tranh lớn. Đây không còn là câu chuyện về một người anh hùng cứu cả phi hành đoàn của mình. Đây là câu chuyện về cả một phi hành đoàn đang trên con đường thực thi sứ mệnh của họ. Khám phá những vùng đất chưa ai đặt chân đến, và bảo vệ nhau như một gia đình.

Nếu Star Trek là series dài hơi độc đáo hơn cả so với con số hàng trăm những bộ phim du hành vào tương lai, thì Star Trek Beyond chính là phần phim độc đáo hơn cả so với hai phần còn lại trong series reboot. Và mình cũng đang ngóng chờ TV series mới sẽ ra mắt vào năm 2017.

Mình không rõ những cảm xúc đặc biệt của mình dành cho Star Trek có bị ảnh hưởng nhiều từ Doctor Who hay cái chết đột ngột của Anton Yelchin hay không, nhưng rõ ràng bộ phim đã khiến mình có những cảm xúc rất cụ thể - không phải kiểu ôi hay ghê ôi hay quá, mà nó là những khoảng rất riêng mà mình có thể đồng cảm cùng các nhân vật, và một tinh thần chung đủ khiến mình say mê và sẵn sàng đào bới lại 50 năm lịch sử.

Còn về người mà bộ phim được làm ra để dành tặng, ít nhất Anton Yelchin cũng đã có một màn trình diễn thật tuyệt vời. Cậu ấy đã khiến nhân vật Chekov "trưởng thành". Từ chỗ là chàng phụ lái, rồi cậu thợ máy lúc nào cũng cuống quýt cả lên, tới độ phá banh cả con tàu, Chekov đã trở thành một người đồng đội mà Kirk có thể tin tưởng, cùng anh chiến đấu trong những giờ khắc sinh tử, dù rằng về bản chất, anh vẫn là một người bi quan không thể tả. Đoàn làm phim đã xác nhận họ sẽ không cast diễn viên mới vào vai Chekov thay cho Yelchin. Mình nghĩ đó là một quyết định đúng đắn, vì không ai có thể thay thế được Anton trong việc khắc hoạ sự trưởng thành của một nhân vật - dù chỉ là một vai thứ, rõ nét trong cả diện mạo lẫn tâm hồn như anh.

Không nhắc đến chuyện buồn, hãy nói đến những điều vui hơn nằm ngoài khuôn khổ Star Trek Beyond. Có lẽ ít người nhận ra, nhưng trong phần credit cuối phim, John Cho đã được đưa lên đầu danh sách dàn cast thay vì Chris Pine hay Zachary Quinto =))) Mình không biết có phải do cả đạo diễn và một trong hai biên kịch là người gốc Á, hay có đến hai cái studio Tàu tham gia sản xuất phim này, hay chiến dịch đòi công bằng cho các diễn viên gốc á của John Cho đã thành công, mà tên anh trong khoảnh khắc đã "sáng nhất vũ trụ" =)) Âu cũng đáng mừng lòng =))))

Anh Phan

Người đan chữ xếp thuyền - Câu chuyện về mùa Xuân của niềm đam mê và nhiệt huyết

Người đan chữ xếp thuyền/Fune wo Amu - Miura Shion

 

 

Cuốn sách chứng minh cho mệnh đề "Mọi thứ luôn có lí do của nó".

Sau một thời gian rất dài, mà việc đọc của mình - văn học nói chung, và văn học Nhật nói riêng, rơi vào trạng thái bão hoà - và mình điên khùng tìm cách thoát ra khỏi điểm lầy ấy bằng cách tìm thêm nhiều cuốn khác, kết cấu phức tạp hơn, nhân vật cực đoan hơn, tình tiết mới lạ hơn... Nhưng quả thật là mình hình như đã đánh rơi đâu đấy kiên nhẫn để đọc từ trang đầu tiên đến cuối cùng một cuốn sách.

Và rồi cuốn sách này xuất hiện. Suýt nữa mình đã là người biên tập nó. Nhưng may là không. Vì thế cuốn sách trở thành món quà - một món quà vô cùng hợp ý và trúng thời điểm mà Skybooks dành tặng mình sau hai năm gắn bó với nó.

Tóm tắt nội dung, thì cuốn sách này có vẻ... khá buồn: Năm người làm xong một cuốn từ điển. Không hơn không kém. Đơn giản đến buồn cười. Nhưng khoan, hãy để cuốn sách này giúp bạn cảm nhận được nhịp sống và nhịp đam mê của những con người nằm trong nhóm "năm người làm xong một cuốn từ điển" ấy.

Sách dễ đọc, đọc nhanh. Nhẹ nhàng, nhưng có nhiều điều thú vị.

Không có cốt truyện cụ thể, không có những tình tiết được sắp đặt gài cắm - chính vì thế mà ở vị trí độc giả, mình không cần bận tâm đến việc so sánh hay tò mò đặt ra một loạt giả thiết.

Cuốn sách này giống như thể bạn ngồi im trước cửa sổ, và mỗi mảnh của khung cảnh bên ngoài đó - mái nhà màu nâu đỏ, vài chú chim đậu trên dây điện... tự nó đã là một câu chuyện.

Đôi lúc giữa các chương truyện, mình đã nghĩ Người đan chữ xếp thuyền giống với một đoạn live-stream rất dài hơn là một cuốn tiểu thuyết ngoạn mục. Câu chuyện bên trong đó, bản thân nó như thể đang thở, với những khoảng lặng vừa đủ để bạn có thể tự ghép mình vào khung cảnh ấy. Có chuyện tình yêu, có chuyện công việc, có sự tự khám phá bản thân và có cả những ước mơ dang dở... Một chút của mỗi thứ tạo nên một cái gì đó thật tuyệt vời.

Anh ấy thích cô ấy, anh ấy viết một lá thư dài 15 trang gửi nàng, nhưng cuối cùng, cô gái lại chả thể thấu được tấm chân tình kia vì thư toàn Hán tự, nàng đọc không có thấu. Rồi thì có một chàng trai khác, sống đời Cassanova lông bông tình trường. Chàng chung chạ với một cô gái mà luôn tự nhủ họ chỉ đến với nhau vì nhu cầu xác thịt, chàng không cần cô. Nhưng cuối cùng chàng lại không mong đợi gì hơn trên thế giới này cái gật đầu của nàng cho câu hỏi "Em lấy anh nhé?"

Người đan chữ xếp thuyền nó cứ đan xen những thứ như thế. Buồn, buồn cười, giận, thương, nuối tiếc, lo lắng, khao khát... Mỗi mảnh cảm xúc nhỏ xinh ấy, cũng như các phần khác nhau của thực tại được thể hiện trong cuốn sách, cứ lửng lơ trôi tựa cánh hoa anh đào. Nối với nhau nhuộm hồng khoảnh đất dưới gốc cái cây đã nở ra những chùm hoa ấy.

Một nét rất hay (và có lẽ tinh tế trong lựa chọn cách kể của tác giả) trong cuốn sách là việc các sự kiện trong cuốn sách được kể lại theo trục thời gian, nhưng lại ở góc nhìn của nhiều nhân vật khác nhau. Miura Shion viết cuốn sách này như một cuộc chạy tiếp sức, mà "cây gậy" các nhân vật trao nhau chính là cuốn sách từ điển đang thành hình. Cuốn từ điển có tên Đại hải trình, các nhân vật trong cuốn sách truyền lại cho nhau những đam mê và trách nhiệm, và họ cũng nối tiếp nhau kể lại câu chuyện của mình, của bạn bè mình và niềm say mê của chính họ.

Người đan chữ xếp thuyền cũng giống như anh chàng nhân vật chính Majime của nó. Cách bạn nhìn thấy nó từ bên ngoài luôn luôn khác biệt với cách nó khiến bạn cảm nhận từ bên trong.

"Ấy không, Nishioka lơ đễnh lắc đầu. Kì vọng quá lớn vào đối phương là điều không thể tránh khỏi, nhất là khi mình đối với họ toàn tâm toàn ý. Cũng giống như việc trên đời có mấy ai chẳng thiết tha trông đợi bất kì lời hồi đáp nào từ người thương của họ?" - Người đan chữ xếp thuyền.

Mùa Hè chiều thẳng đứng - Bức chân dung sau những song cửa thời gian

Là bộ phim thứ ba nằm trong "Vietnamese trilogy" của đạo diễn Trần Anh Hùng, Mùa Hè chiều thẳng đứng (The Vertical Ray of the Sun) đã dùng ngôn ngữ điện ảnh để hoạ lại hai bức tranh - bức tranh hoạ lại nhịp thở của Hà Nội - đô thị của một thời quá vãng, và bức tranh những con người náu mình trong những khung cảnh cũ xưa ấy - những người đàn ông, những người đàn bà, những cô gái, những chàng trai, những người đã chết và những người còn sống.

Poster tiếng Pháp của phim

Mùa Hè chiều thẳng đứng kể lại câu chuyện về một gia đình gồm anh trai và ba chị em gái, gói gọn trong khoảng thời gian một tháng kẹt giữa hai mốc sự kiện: ngày giỗ cha và ngày giỗ mẹ. Câu chuyện phim bắt đầu từ một buổi sáng, trong căn nhà của hai anh em Liên - cô con út trong gia đình. Theo chân Liên - cô gái tràn đầy nhựa thanh xuân, với một chút "gia vị" tính cách đến từ sự uể oải, nhõng nhẽo, và ngờ nghệch của đứa em út được các anh chị yêu chiều và bao bọc, người xem bước chân vào thế giới của Mùa Hè chiều thẳng đứng - một thế giới mà vào thời điểm những năm 2016, giống nhiều hơn với một vũ trụ xa thẳm đã phủ một lớp bụi thời gian.


Mình khá tò mò muốn biết, liệu vào giữa những năm 2000 - thời điểm mà bộ phim ra mắt, những khán giả thời kì ấy cảm nhận như thế nào về không khí của bộ phim, về bối cảnh của nó - cả sự chật chội và cả sự mênh mang. Bởi so với mình của 16 năm sau, hẳn khi ấy người ta sẽ sống gần hơn những hiện diện về mặt vật chất của những gì bộ phim miêu tả. Ngôi nhà cổ với cầu thang gỗ và những ô cửa sổ xanh mênh mông, con phố đêm với hai bên hàng quán im lìm, người vợ khoác tay chồng đi giữa lòng đường không bóng xe cộ... ở đâu trong thành phố này mình có thể tìm lại được những khung cảnh ấy?

Thế nên ngay từ khung hình đầu tiên của Mùa Hè chiều thẳng đứng, mình đã rơi vào một trạng thái gần như bị chính bộ phim "nuốt chửng". Mình chìm nghỉm giữa bộ phim, trong từng khung cảnh, từng mảng màu,  từng cành hoa, ô cửa sổ hay từng giai điệu được cất lên. Giữa những màu sắc và hình khối ấy, những nhân vật trong phim cũng khoác lên mình một diện mạo thật khác biệt. Đó là diện mạo của những người nằm ngoài dòng chảy của thời gian, diện mạo của những người ở một khung trời khác, mãi mãi được bảo lưu trong một khoảng không - thời gian của riêng họ. Khoảng không - thời gian ấy chỉ có thể được miêu tả bằng những thứ chung chung như "đương đại", "đã qua", "quá khứ"... Nhưng quá khứ ấy là thế kỉ nào, đã qua được bao lâu, hay cách xa bao nhiêu so với hiện đại dường như là câu hỏi khó trả lời.

Bởi giống như những sở hữu thuộc về quá khứ, qua sự tái hiện và mô tả của kí ức cảm xúc con người, không thể xác định hay ước lượng quãng rộng của thời gian. Làm sao ta nhận ra ta đã cách xa một thứ gì đó - một mảnh kí ức chẳng hạn, bao xa, khi lúc nào nó cũng nằm trong lòng ta, chỉ chực chờ một khoảnh khắc bâng quơ để được gợi nhớ về?

Giữa những ngày tháng của quá khứ ấy, ba nhân vật nữ, cũng là ba chị em gái lần lượt thì thẫm kể lại thân phận tình yêu của mình. Cái cách họ kể lại những câu chuyện tình yêu ấy cũng thật giàu nữ tính. Nó vừa đầy bản năng giới tính - giống như câu chuyện bên giàn nước khi ba chị em làm gà cúng mẹ, nhưng cũng vừa hay có chút gì thanh tao thoát tục - như cái cách ba chị em ngồi tựa vào nhau, bên khung cửa sổ hướng ra khu vườn xanh ngắt tĩnh lặng. Mùa Hè chiều thẳng đứng là một chuỗi những sự kiện như thế, hai mặt, không rõ buồn vui, chẳng thể lường được hoạ phúc. Ta chỉ có thể thấy rõ soi mình trong đó là thân phận những người phụ nữ, của một thời đã qua, của một thời đã xa, của một chút gì đó được truyền từ mẹ sang con gái, từ người phụ nữ này sang người phụ nữ khác, mang lại cho họ cả hạnh phúc lẫn khổ đau.

Đó không chỉ là thân phận của tiết hạnh, đó còn là thân phận của tình yêu, của khao khát yêu và được yêu luôn cháy bỏng. Thứ khao khát ấy khiến cô em út Liên dầm mưa đi tìm chàng trai mình đem lòng yêu mến, khiến người chị cả tên Sương ngã vào vòng tay của một người đàn ông xa lạ. Thứ khao khát ấy mang lại cho họ niềm hạnh phúc, nhưng cũng đẩy họ vào khổ đau, khi chàng trai kia vì thấy mình quá non trẻ mà tìm cách thoái thác Liên. Nhìn Liên, nhìn cái cách cô sống hồn nhiên và không phòng vệ trước tất cả những thứ ùa đến bên mình, ta có thể an tâm mỉm cười. Vì cô được yêu thương, bởi các thành viên trong gia đình cô được gắn kết với nhau bằng một mối dây tình cảm và trách nhiệm bền chặt. Vì cô được yêu thương bao bọc, nên thế giới bên ngoài kia với Liên luôn là những điều mới mẻ, để cô bung mình, và cả một chút mù quáng, chạy ùa theo nó.

 Nhân vật Sương - trong vai trò người chị cả, người vợ phải cáng đáng chuyện gia đình lại dường như đang một lần nữa tái hiện lại cuộc đời mẹ mình. Người mẹ ấy trước khi qua đời có một di nguyện mong các con hãy đi tìm người tình thời trẻ của mình. Di nguyện ấy đã khiến chồng bà muộn phiền mà qua đời chỉ một tháng sau vợ mình. Sương phải tự chiến đấu với bản năng của mình, để giữ trọn trinh tiết với chồng. Cô không để nhân tình nghe thấy tiếng nói của mình. Nếu anh muốn nghe em nói, thì từ lần sau chúng mình sẽ không gặp nhau nữa - người phụ nữ ấy đã kiên quyết như vậy. Cô chỉ mấp máy môi, và gã si tình là người nhắc lại những cử động mơ hồ ấy bằng âm thanh của chính mình. Một mối quan hệ chỉ thực sự là một mối quan hệ khi người ta gọi nó bằng một cái tên. Và làm sao người ta có thể thực sự là gì đó của nhau khi từ chối cất tiếng gọi tên của người còn lại. Người ta không thể nói hay nghe thấy âm thanh trong những giấc mơ. Người đàn bà tên Sương ấy đã biến thực tại thành giấc mơ theo một cách thật lạ kì như thế.

Không bị giày vò như người chị cả Sương hay đầy hoang hoải như cô em gái Liên, cuộc hôn nhân của Khanh, ở một ngưỡng nào đó, có thể nói là vẹn toàn. Cô yêu và cưới một người đàn ông yêu thương cô. Và cô cũng yêu thương anh hết mực. Nhưng thử thách mà Khanh phải vượt qua cũng không vì thế mà bớt đi những lựa chọn khó khăn. Người chồng nhà văn đi công tác xa vài ngày để hoàn thiện nốt những trang cuối của cuốn tiểu thuyết dang dở. Anh trở về, toàn vẹn là anh như trước khi ra đi, với cuốn tiểu thuyết đã được hoàn thiện, và một mảnh giấy ghi mấy dòng thời gian và số phòng bằng son đỏ cài trong túi áo. Người xem biết anh ta là một người chồng chung thuỷ, một người chồng tuyệt vời khi đã chiến thắng được bản năng vào phút cuối và quay lưng đi khỏi căn phòng có người phụ nữ quyến rũ đang mời gọi. Nhưng ở khía cạnh khác của câu chuyện, Khanh liệu có biết được những điều chồng mình đã làm được nhờ tình yêu với cô?

Thử thách dành cho Khanh, chính là lòng tin. Lòng tin vào sự chung thuỷ. Bức chân dung của Khanh trong Mùa Hè chiều thẳng đứng chính là hình ảnh một người phụ nữ dần mất đi sự hồn nhiên. Không phải sự hồn nhiên của tuổi trẻ, mà là sự hồn nhiên để trao đi sự tin tưởng và tình yêu.

Những câu chuyện tình yêu trong Mùa Hè chiều thẳng đứng cứ thế diễn ra, đan xen vào nhau nhẹ nhàng giữa cuộc sống tĩnh lặng trong những căn nhà cổ. Những quãng biến cố lớn rồi cũng nhanh chóng được dàn xếp xong xuôi - không phải bằng những đổ vỡ hay chia ly - đó là cách của những năm 2016, khi người ta tưởng mình có quá ít thời gian để sống, mà bằng sự dàn xếp và thích nghi. Tự dàn xếp với chính mình, và tự dàn xếp với những người xung quanh. Tự tìm cách thích nghi với nỗi đau, cho đến khi thời gian biến nó thành một thói quen chấp nhận được. Sự dàn xếp và tự thích nghi ấy khiến cho người xem có cảm giác như thể các nhân vật trong bộ phim sẽ sống cuộc đời dài hàng trăm năm, với những buồn vui tủi hận chỉ kéo dài như chớp mắt.

Sự bình thản ấy cũng vừa là cái khiến mình thích thú song song với bất an lo sợ khi nghĩ đến việc sẽ xem một bộ phim làm về Việt Nam đương đại. Chứng kiến những điều bất hạnh hay biến cố xảy ra với cuộc đời một nhân vật hay lo lắng sợ hãi việc nó sẽ đột ngột ập đến giữa khung cảnh yên bình cũng buồn như chính việc chứng kiến những bất hạnh hay biến cố ấy cuối cùng cũng chỉ là một sự kiện - có thể khiến đời họ tốt đi hay xấu lên, nhưng không tạo được những thay đổi mạnh mẽ trong cuộc sống của họ. Như Sương vẫn là vợ của một nhà thực vật học, như Khanh vẫn chỉ là người vợ ngồi bên hiên nhà, tay cầm mảnh giấy mà lòng ngổn ngang trong im lặng, hay Liên vẫn là cô gái tồ tệch chạy về khóc lóc làm các chị cô lo lắng hết hồn vì một hiểu lầm ngớ ngẩn... Cuộc đời phản chiếu một cách chân thực trên điện ảnh sao khác quá xa những cốt truyện được hư cấu và cường điệu.

Ấy thế nhưng trong một khoảnh khắc diệu kì của cuộc sống, mười phút cuối của Mùa Hè chiều thẳng đứng mang lại cho mình một cảm giác thật nhẹ nhõm và ngọt ngào. Dường như chính đạo diễn kiêm biên kịch Trần Anh Hùng cũng không muốn khép lại câu chuyện cổ tích phi thời gian của mình bằng một bi kịch của nước mắt hay những điều trọn vẹn nhưng dở dang. Mùa Hè chiều thẳng đứng có hai cái kết - một khép lại câu chuyện của ba chị em gái, và một khép lại cánh cửa dẫn vào thế giới mênh mang - không gian của một Hà Nội ngày xưa được bộ phim lưu giữ lại trong từng góc máy hay bối cảnh. Cả hai cái kết đều kết thúc bằng nụ cười - tiếng cười của ba chị em gái, cũng chính là tiếng cười oà của khán giả trước thông báo hết sức nghiêm trọng của Liên - cuối cùng lại chỉ là "báo động giả"; và nụ cười trên miệng mỗi khán giả trong cảnh cuối phim, khi họ lại được nhìn thấy thêm một buổi sáng nữa trong ngôi nhà của Liên và anh trai cô - họ luôn xuất hiện vào buổi sáng, thấy những sự kiện vừa qua không hề để lại trong Liên những nỗi buồn, và thế giới của họ lại bắt đầu trong một vòng lặp mới. Họ đến nhà chị Sương để làm giỗ cho bố - một tháng sau ngày giỗ của mẹ.

Sau ngày giỗ ấy, hẳn nhiên chồng Sương sẽ lại lên đường chu du đến những miền mà trái tim anh thấy thanh thản, Khanh và chồng sẽ lại khoác tay nhau đi dưới hàng cây của một con phố khuya, cùng nói về đứa con đang thành hình của họ, và sáng hôm sau, Liên sẽ lại tỉnh dậy, sẽ lại tiếp tục hồn nhiên sống, hồn nhiên yêu. Cuộc sống trong thế giới nhỏ tinh khôi ấy sẽ vẫn được bảo toàn và tiếp tục, an toàn xa rời khỏi sự huỷ hoại của thời gian, và của chính sự đổi thay trong trái tim mỗi con người.

Anh Phan.