 |
| "Quả cam" |
“Câu hỏi: Mất bao nhiêu thời gian phân tích để bộ não đưa ra quyết định bạn thích một ai đó?
Câu trả lời: Chưa đến một phần nghìn giây.”
Tôi đã luôn muốn bắt đầu câu chuyện của mình theo cách ấy. Mỗi lần câu hỏi ấy cất lên, khuôn mặt chị trong ngày đầu tiên chúng tôi gặp nhau lại quay trở lại, đường nét lẫn lộn giữa những bóng nắng loang lổ dịu dàng.
1, Rye
Cho đến tận bây giờ, khi đang ở những tháng thực tập nghiệp vụ cuối cùng ở một nhà xuất bản, đôi khi đi qua những kệ sách dựng san sát nhau, trên vỉa hè, hay trong những cửa hàng trên phố Đinh Lễ, tôi vẫn không bỏ được thói quen tìm kiếm trong vô thức một cái tên – cái tên không biết bao nhiêu lần tôi đã thốt lên, vô hình, nhưng thân thuộc.
Rye.
Đó là cái tên chị giới thiệu với tôi, giữa những câu chuyện phiếm, giữa những lần chạm mặt trên sân, ở cầu thang nối giữa các tầng, hoặc thậm chí là khi chúng tôi cùng trải qua một buổi chiều uể oải nào đó… Tôi không còn nhớ rõ, nhưng câu chuyện lúc đó có lẽ đã như thế này:
- Chị… Chị ơi… Chị… ờ…
- Sao đấy?
- Em nhận ra mình không biết tên chị.
- Rye.
- Dạ?
- Rye. Tên chị đấy.
- Ý em không phải là thế. Em muốn biết tên thật của chị cơ. Một cái tên để có thể gọi lên trước mặt mọi người cơ.
- Rye.
- …
Tôi thuộc kiểu người thích nhai-lại-quá-khứ. Việc nhai-lại mọi thứ ấy giúp tôi đôi khi nhận ra những điều hiển nhiên mà mình đã không thể nhận ra. Tôi đã đọc được ở đâu đó, có lẽ lẫn lộn giữa những kệ truyện tranh của chị, một câu thoại đại loại: Nếu bạn cho ai đó biết tên, là bạn đã trao cho họ một phần cuộc đời mình.
Chị trao cho tôi cái tên Rye. Chị không trao cho tôi quá khứ, chị dẫn tôi vào một chương hoàn toàn mới trong cuộc đời mình. Tiếc rằng đây cũng là một trong số vô vàn những điều tôi chỉ rút ra được thông qua quá trình nhai-lại của mình.
Tôi lúc nào cũng chậm chạp.
2. Những quả cam
Căn hộ chị chuyển đến nằm ngay dưới căn hộ của gia đình chúng tôi. Suốt nhiều tuần sau khi chị chuyển đến, mối quan hệ giữa tôi và chị chỉ dừng lại ở đôi lần chạm mặt trên cầu thang, chị thậm chí còn không nhìn tôi. Tôi chỉ có thể im lặng nhìn chị từ đằng sau. Hình ảnh bờ vai chị in sâu vào những nếp nhăn của não tôi một cách khó hiểu. Rộng, gầy, và cô độc.
Chúng tôi chỉ thực sự trò chuyện với nhau vào một ngày nọ, ở bãi để xe của siêu thị. Tôi nhận ra chị bởi hình ảnh bờ vai quen thuộc. Chị đứng đó, bần thần nhìn vào chiếc xe đẩy của mình.
Ba bao đất, một lốc chậu nhựa, bộ cốc thuỷ tinh, miếng lột mụn cám, một túi cam, sữa và cả một con voi bông màu vàng - đó là tất cả những thứ tôi đã giúp chị đèo về ngày hôm ấy. Một sự vô lý đến mức hợp lý. Tôi được bước chân vào căn nhà của chị, và nụ cười của chị những ngày sau đó mỗi khi chúng tôi chạm mặt nhau.
Tôi vẫn nhớ căn hộ của chị. Một căn hộ độc thân, không phân chia thành các gian riêng biệt, gồm một chiếc đi văng bọc vải kẻ màu kem sọc đỏ, bên trên là những chiếc gối đủ hình, bàn làm việc hình chữ U với đủ thứ lỉnh kỉnh, bảng gỗ, dao mổ, kéo, keo sữa, hồ dán, màu nước, sách, sổ tay, bút màu, máy tính, đôi ba chiếc ghế, rất nhiều kệ đủ kích cỡ và hình dáng, trưng bày trên đó vô số mô hình lớn nhỏ, thú bông, sách truyện… và một ban công đầy tràn cây lá, như thể một khu vườn bí mật đang hiện hữu ở nơi đây – giữa khu tập thể chật hẹp của chúng tôi.
Chị mời tôi cam. Những quả cam vàng rực, lấm tấm hạt nước. Màu của những quả cam giống như màu son môi chị dùng ngày hôm ấy.
Chúng tôi đã ngồi cùng nhau, ngồi ngược, trên những chiếc ghế gỗ hình con mèo trong nhà chị, nhìn ra khu vườn xum xuê cây lá. Chúng tôi ăn những quả cam, uống sữa trong những chiếc cốc thuỷ tinh mới mua, và nói với nhau những câu chuyện không đầu cuối.
Xen giữa những câu chuyện, tôi nhớ đến gương mặt nhìn nghiêng với những nét nhỏ mảnh, cái cổ cao tựa một đài hoa bách hợp nhú lên từ chiếc áo rộng may bằng vải linen. Cổ chị lấm tấm những giọt mồ hôi, đôi sợi tóc con loà xoà bám dính vào chiếc cổ cao như thể những sợi dây leo uyển chuyển. Chiếc quạt điện không đủ sức xua đi cái nóng của một buổi chiều mùa hạ. Phía xa xa, bên những hàng cây quanh khu tập thể, lũ vẽ vẫn gióng giả kêu lên bài ca não nề của chúng.
3, Tập rỗng
Mùa hè mang lại cho những đứa học sinh lớp 11 chúng tôi một cảm giác kì lạ. Đây vừa là, vừa không phải là mùa hè cuối cùng của chúng tôi. Mùa hè cuối cùng, bởi sau mùa hè này là lớp 12, là học hành, những lựa chọn, là một mùa hè nữa của những kì thi… nhưng cũng không phải mùa hè cuối cùng, bởi đơn thuần, nó mới chỉ là mùa hè từ lớp 11 lên 12.
Tôi mang theo những suy nghĩ kì quặc ấy bước vào những ngày tháng Sáu. Trong những bữa cơm gia đình, bố mẹ bắt đầu hỏi tôi nhiều hơn về dự định trong tương lai của tôi. Tôi muốn học ngành gì, muốn thi trường nào… Sự quan tâm làm tôi thấy xấu hổ.
Tôi chẳng biết mình muốn gì, cũng không quan tâm tương lai của ngành giáo dục nước nhà sẽ đi về đâu. Tôi trấn an bố mẹ bằng những câu đại loại “Con đang tìm hiểu về ngành A…”, “Con đang phân vân giữa trường X và Y…”, đều đặn tham gia các lớp học thêm toán – lý – hoá – văn – anh (ơn trời không bao gồm sinh – sử - địa), nán lại bàn học muộn hơn vào mỗi buổi tối… Đôi lúc tôi hoang mang với ý nghĩ những điều mình đang làm thực ra không nhằm trấn an bất kì ai khác ngoài chính bản thân tôi.
Tôi của tuổi 17 là một tập hợp rỗng. Và tập rỗng ấy đã được lấp đầy.
…
Rye là nhà văn, là hoạ sĩ minh hoạ, là dịch giả… mỗi nghề nghiệp chị làm đều được theo sau bổ sung bằng hai chữ “nghiệp dư” – điều này góp phần hợp lý hoá tất cả những thứ bất bình thường tôi nhìn thấy trong nhà chị. Đôi lần, tôi cố gắng đoán tuổi của Rye, cũng như câu chuyện cuộc đời chị nhưng mọi nỗ lực suy đoán của tôi đều đi vào ngõ cụt. Cô gái trước mặt tôi vẫn là một điều bí ẩn.
Đôi lần, khi sự tò mò thắng thế, tôi buột miệng đặt ra cho chị những câu hỏi. Rye luôn trả lời tôi bằng một câu hỏi khác:
“Thế em nghĩ rằng câu chuyện cuộc đời chị sẽ như thế nào?”
Vậy là tôi bắt đầu nói ra những suy đoán của mình. Rye đón nhận những giả thiết của tôi, hoặc bằng một tràng cười giòn tan, hoặc bằng một câu hỏi khác: “Cuộc đời chị thú vị đến thế cơ á?”
Cho đến hết mùa hè, tất cả những gì tôi biết về Rye đều chỉ dừng lại ở những giả thiết.
4, Thực vật học
Cho đến bây giờ, rất nhiều năm đã qua đi, nhưng màn hình máy tính, màn hình điện thoại của tôi vẫn dùng hình nền là một một tấm ảnh duy nhất. Đó là bức hình chụp tôi và Rye, trong bộ ảnh thời trang Xuân – Hè của một nhà thiết kế trẻ (nếu từ trẻ được phát âm gần giống vô danh). Rye là người mẫu trong bộ ảnh ấy, và đến phút cuối, người mẫu đáng lẽ ra sẽ chụp chung với Rye đột nhiên không xuất hiện.
Bối cảnh của buổi chụp chính là khu vườn nhà Rye.
Tôi được hướng dẫn các bước cơ bản nhất, được trang điểm và thay sang một số mẫu đồ sặc sỡ. Chủ đề của bộ ảnh là bontanical, chẳng trách địa điểm chụp là khu vườn thân quen.
“Khu vườn” của Rye thực ra là một phần chuồng cọp cơi nới nhô ra bên ngoài (Ở nhà tôi, phần này được trưng dụng làm nhà kho kiêm chỗ phơi quần áo). Cây trồng trong đó đều là những loại cây dễ dàng tìm mua được ngoài chợ cây cảnh, nhưng bởi đó là vườn cây của Rye, nên mọi cái cây trong đó đều khiến tôi cảm thấy chúng là giống loài độc nhất.
Cho tới tận bây giờ, mỗi khi nhìn vào bức ảnh đó, dù là concept đen trắng, tôi vẫn nhận ra đôi mắt với hai tròng mắt khác màu của chị đang nhìn tôi, khuôn mặt lấp ló giữa những cành hoa hồng leo. Ánh nhìn kì lạ khiến tôi có cảm giác như thể mình đang yêu, và được yêu.
5, Quang hợp
Mùa hè đồng loã với tôi trong những ngày dài tôi ở lì nhà Rye, khi thì đọc sách, khi thì mua giúp chị vài ba món đồ, nấu giúp chị bữa trưa vụng về đến thảm hại, hay đôi lúc chính Rye gọi tôi đến… có những lúc khác, thì chẳng vì lí do gì cả.
Một ngày của chị sẽ bắt đầu vào giữa trưa, khi chị ngồi vào bàn làm việc, và chỉ dừng lại khi sản phẩm đã hoàn tất. Những lúc ấy, tôi sẽ nằm, hoặc ngồi trên chiếc đi văng bọc vải kẻ sọc, đưa tay với đại một cuốn sách trên giá và đọc. Nhưng chuỗi ngày như thế thường không kéo dài. Đa phần thời gian, Rye ngồi bó gối trên chiếc ghế tựa hình đầu mèo, giữa khu vườn con con của chị, ánh mắt rơi vào một điểm vô định nào đó. Những lúc ấy, dường như Rye đang quang hợp trong sự im lặng của khu vườn. Rye, giống như cái tên của chị, đã trở thành một cái cây trong khu vườn.
…
“Em đã dự định sẽ thi trường nào chưa?” – Rye bất chợt tung ra câu hỏi, vào một ngày nọ, khi những cơn mưa rào tháng bảy buộc chúng tôi phải chôn chân trong căn hộ tập thể phảng phất mùi ẩm mốc.
Mất điện, trời mưa tầm tã, khoảng sân chung ngập nước lõm bõm, khu chợ bẩn thỉu… Tất cả những điều ấy có lẽ không khiến tôi cảm thấy phiền phức như câu hỏi Rye vừa đặt ra.
“Em chưa có ý định cụ thể, mới tháng Bảy mà.”
Tôi thấy Rye im lặng. Rồi chị bước về phía tôi, đưa tay lên vuốt má, và cười: “Ừ, kể cũng đúng ha. Chị thấy thật ghen tị với tuổi 17 của em, nhóc ạ. Không phải băn khoăn về những vấn đề quá to lớn, và cuộc đời vẫn là những con đường mở.”
Tôi ậm ừ đáp lại lời của Rye, cố gắng che giấu cảm giác ấm ức của một đứa trẻ con khi bị gọi là trẻ con. Tôi thấy ghét việc chị lúc nào cũng dễ dàng đọc vị tôi, bằng con mắt bên trái màu xám xanh đặc biệt, bằng cơ thể lúc nào cũng uể oải và mơ màng của chị, bằng những bí mật mà chị che giấu.
Trong lòng tôi dấy lên một cảm giác khó chịu với Rye, như thể một vết mốc nhỏ trên bức tường trắng – tuy không dễ nhìn thấy, nhưng nó sẽ luôn ở đấy, không thể xoá bỏ.
Và điều tệ hại nhất, tôi biết vết mốc quái quỷ ấy sẽ tiếp tục lan ra.
6. Lúa mạch
Tháng Bảy. Nóng hầm hập. Cái nóng làm những buổi xế chiều trở nên khó chấp nhận hơn bao giờ hết. Những cái cây trong vườn của Rye héo rũ. Đã từ một tuần nay, căn nhà của Rye chìm trong hai âm thanh độc nhất: tiếng quạt máy quay ù ù, và tiếng gõ bàn phím lạch cạch.
Rye đang tập trung sáng tác. Sẽ là một cuốn tiểu thuyết. Tôi chỉ biết có vậy.
Lần đầu tiên từ khi tôi gặp Rye, tôi thấy chuỗi ngày sáng tác của chị kéo dài đến thế.
“Chị đang viết về cái gì thế ạ?” – Tôi hỏi trong một lần đèo chị đi lòng vòng hóng gió quanh cái hồ gần nhà.
“Em đoán xem.” – Rye đáp lại bằng mẫu câu quen thuộc.
“Du hành thời gian?”
“Cũng không tệ.”
“…”
Tôi thấy hình như vết mốc trong lòng mình đã rộng ra thêm một chút. Làn gió thổi từ hồ vào cũng trở nên nồng nực đến mức khó chịu. Chỉ có những cái cây mới không nói. Bấy lâu nay tôi đã phải lòng một cây lúa mạch.
…
Buổi tối hôm ấy, sau khi đưa Rye về, tôi cất xe đạp và trèo lên sân thượng. Trốn giữa những bồn nước inox khổng lồ, tôi khóc. Tôi khóc vì thương hại bản thân mình, khóc vì mình quá non nớt, khóc vì một nghìn linh một lí do khác đua nhau nảy nòi trong cái vũ trụ chật hẹp của tôi.
Sau ngày hôm ấy, tôi tránh mặt Rye, tránh đi qua cái đoạn hành lang nơi chúng tôi có thể chạm mặt nhau. Tôi biết trong căn hộ ấy, giữa tiếng quạt vù vù và tiếng gõ bàn phím lạch cạch, Rye vẫn tiếp tục cuộc phiêu lưu trong vương quốc của mình.
Đôi lúc, tôi ngước nhìn lên cái ban công nhà chị. Dưới cái nắng hè chói chang, khu vườn ủ rũ thảm hại. Trong suốt những ngày Rye “tập trung sáng tác”, tôi là người tưới tắm cho khu vườn ấy. Tôi không thường xuyên lui đến nữa, liệu Rye có thường xuyên tưới cho những cái cây hay không? Hay chị có nhận ra tôi đã biến mất khỏi căn phòng ấy hay không?
Rồi tôi tự hỏi liệu có phải mình đã quá trẻ con hay không?
Một buổi trưa chói chang nọ, khi nghĩ đến đó, tôi bèn đạp xe ra chợ cây, mua một chậu fuchsias tím và kì cạch đèo về nhà Rye…
Câu chuyện mùa hè năm 17 tuổi của tôi đã kết thúc như thế, không đầu không cuối. Chậu fuchsias năm đó vẫn nằm ngạo nghễ trên ban công nhà tôi – một căn hộ chung cư trong khu đô thị mới, cách ngôi nhà cũ quãng đường bằng chiều dài cả một thành phố. Nhưng khoảng cách giữa tôi và những gì đã xảy ra vào mùa hè năm ấy, và cả những năm rất lâu, rất lâu về trước thì dường như không tồn tại, vì chúng vẫn ở đây, trong tim tôi.
Tôi đã không gặp được Rye vào buổi trưa tôi mang cây hoa fushias đến cho chị. Đúng hơn là tôi đã không ở lại đủ lâu để gặp chị, khi người mở cửa cho tôi là một người đàn ông, cao hơn tôi đến hai cái đầu, vẻ mặt như thể cắt ra từ một tạp chí thời trang. Quá bóng bẩy và thu hút. Điệu bộ của anh ta làm tôi phát khùng. Tôi đặt chậu fuchsias xuống, nói vài câu đại để tôi tặng nó cho Rye, bằng một thứ ngoại ngữ quái đản vọt ra trong đầu tôi lúc đó. Tiếng Anh, hay tiếng Nhật? Tôi chẳng nhớ nổi.
Cơn giận làm tôi lú lẫn, tới độ không nhận ra những thùng các tông đựng đồ đang xếp chồng chất giữa căn phòng, như thông báo cho một sự ra đi trong im lặng.
Tôi thấy bản thân mình ngớ ngẩn. Ngớ ngẩn trong mọi suy nghĩ, mọi hành động hay cảm xúc của mình hướng về chị, ngớ ngẩn trong cả cái cách tôi đã khóc như điên như dại thế nào trên sân thượng, giữa những bồn nước inox, chỉ vì tôi đã thu hết can đảm để nói ra câu “Em thích chị”, và chị chỉ đáp lại tôi bằng câu trả lời quen thuộc.
“Cũng không tệ.”
Không tệ cái quái gì chứ.
…
Tôi chỉ nhận ra vấn đề khi mọi thứ đã quá tầm cứu vãn. Chậu fuchsias quay lại với tôi vào buổi sáng ngày hôm sau, nằm ngay ngắn trước cửa, với một chiếc máy bay giấy cài ngay ngắn. Ơn giời là bố mẹ tôi không phát hiện ra nó.
Rye viết cho tôi vài dòng trong chiếc máy bay giấy. Vài dòng chữ ngắn ngủi, bằng nét chữ viết tay nghiêng nghiêng, bằng thứ mực tự chế kì cục tôi vẫn thấy trên đôi ba trang bản thảo, hay những tớ post-it vàng choé dán khắp nhà. Đôi dòng ngắn ngủi, nhưng đủ để tới tận lúc này, tôi vẫn nuôi hi vọng một ngày nào đó, tôi sẽ gặp lại Rye.
Và tôi vẫn tiếp tục kiếm tìm.
Phan Hải Anh.
