Avengers | Infinity War - Cuốn kỉ yếu 10 năm của cả villain và các siêu anh hùng

Thanos phải trầy vi tróc vẩy mới có được những viên đá mang lại sức mạnh. Nhưng chúng ta - những khán giả, chẳng cần đánh nhau với ai, chúng ta đã có trong tay một viên ngọc quý. Avengers | Infinity War chính là một viên ngọc quý. Viên ngọc kết tinh từ hành trình 10 năm của vũ trụ điện ảnh lớn nhất nhì quả đất này.

Điều đầu tiên phải nói về Infinity War, là nó làm dấy lên ở cộng đồng xem phim vốn dĩ loạn xà bần ở Việt Nam một phong trào - chả còn xa lạ lắm trên thế giới, nhưng mới mẻ và "văn minh" ở Việt Nam: Không tiết lộ trước nội dung phim sau khi ra khỏi rạp.

Tất nhiên, không thể quy kết việc tiết lộ trước nội dung phim là nghĩa vụ và trách nhiệm của những người "trót" đi xem suất chiếu sớm. Và đó thậm chí còn chả phải thói quen của một vài anh chị hay viết bình luận phim trên mạng. Bởi khi mà bạn spoil càng nhiều nội dung phim, đồng nghĩa với việc sự quan tâm bạn nhận được từ những người không muốn bỏ tiền đi xem/không thích phim đấy lắm/tò mò sẽ càng lớn. Tâm lí làm giàu kiểu tăng xin giảm mua mà =)))

Nhưng ơn giời, với Infinity War, cán cân có vẻ đã xoay chuyển, khi bắt đầu xuất hiện rầm rộ trên các hội nhóm lời "cảnh báo" cấm spoil trước tình tiết, đứa nào tiết lộ trước sẽ bị cho ra đảo chơi. Một phần của trào lưu này chắc chắn bắt nguồn từ lời nhắn nhủ của chính đội sản xuất đăng trên fanpage chính thức của Avengers, nhưng một phần khác, chắc chắn nó đến từ chính sự ý thức của những người xem về tầm quan trọng và giá trị của Infinity War. Họ chẳng thể để một viên ngọc quý giá bản thân mình đã mong chờ suốt 10 năm bị hủy hoại bởi những đầu ngón tay gõ phím không biết điểm dừng.

Như đã nói trong một post trước của mình ngay sau ngày xem suất chiếu sớm, vật lộn với việc muốn gào lên ối giời ơi phim hay quá, và trách nhiệm với cộng đồng những người yêu mến và trân trọng bộ phim, mình chỉ có thể nói Infinity War là viên ngọc quý mà bạn chẳng phải mất công tranh giành để có được. Đấy, chúng ta hạnh phúc hơn Thanos nhiều =)))

Nói về bản thân bộ phim, thì điều đầu tiên mình muốn đề cập đến, chính là tổng thể hài hòa của nó. Không chỉ ở sự tách bạch các chiến trường, phân bổ thời lượng của từng cụm cảnh, của từng nhân vật - đây vốn dĩ đã là thành tự làm nên bản sắc của MCU từ cái thời mà họ nhét Iron Man, Captain America, Thor, Hulk, Hawkeye và Black Widow vào chung một phim để tạo ra Avengers I rồi. Mang cả một tiểu đội nhân vật lên sân khấu và không bỏ quên bất cứ một ai, Marvel Studio chưa bao giờ khiến người xem thất vọng về khả năng "left no one behind" của họ.

Sự hài hòa thứ hai cần được chú ý đến, chính là sự chuyển nhịp uyển chuyển giữa, không phải các cảnh phim hay nhân vật, mà chính là các thể loại cùng xuất hiện trong bộ phim này. Tâm lí tình cảm - hành động - hài - chính kịch... người xem bắt đầu một cảnh phim bằng cuộc chia li giữa hai người yêu nhau, và kết thúc cảnh phim ấy bằng một trường đoạn chiến đấu dồn dập, hay bắt đầu một cảnh phim khác bằng màn tấu hài giữa một đống nhân vật, nhưng lại kết thúc bằng một màn tự thuật đầy cay đắng và bi thương. Infinity War tập hợp rất nhiều siêu anh hùng, với nhiều vấn đề khác nhau, nhưng mọi thứ diễn ra đều mượt mà và không đòi hỏi quá nhiều nỗ lực thích nghi từ phía khán giả. Bởi bằng cách nào đó, họ đã tìm ra được một mẫu số chung cho tất cả những vấn đề ấy. Mẫu số chung nằm trong chính vấn đề của các nhân vật, chứ không phải gã titan tím ngắt tên Thanos kia.

Nói về Thanos, nếu mọi người còn nhớ, trong after credit 2 của Thor: Ragnarok, nhân vật Grand Master có nói đại nếu muốn làm cách mạng thì phải có kẻ để lật đổ, các cưng không cần cảm ơn anh đâu. Suốt một thập kỉ làm phim, với một nửa thời gian ấy bị đem so sánh với DCEU, MCU luôn bị chỉ trích vì một điểm yếu chí mạng, đó là những tên phản diện nửa mùa. Nhưng với Infinity War, và ngay trước đó, là Black Panther, MCU đang dần chứng minh cho người xem thấy, họ đang nỗ lực để hoàn thiện diện mạo của mình từng ngày.

Trong cuốn kỉ yếu 10 năm của mình, chẳng khó để thấy, Marvel Studio dùng phần quan trọng nhất, không phải dành tôn vinh những siêu anh hùng, mà để hoàn thiện nhân vật phản diện quan trọng nhất của họ trong giai đoạn này - Thanos. Mọi thứ trong Infinity War đều xoay quanh Thanos - hành trình của hắn, mục tiêu của hắn, tham vọng của hắn, hành động của hắn, và cả tâm hồn của hắn. 

Đến thời điểm bài review này được lên sóng, thì chắc chắn mọi người đều đã biết "qua qua" những gì xảy ra trong gần ba tiếng của Infinity War. Một trong số đó, được mình đùa vui ngay khi đi thang máy xuống tầng hầm gửi xe sau khi phim chiếu xong, là kế hoạch của Thanos cho 10 năm đầu của MCU nên được đặt tên là Chính sách dân số của Thanos. Một kế hoạch mà đến thời điểm này, mình thực sự phân vân giữa việc mình ủng hộ hay phản đối nó. Một tên phản diện với kế hoạch khiến mình phải băn khoăn thực sự về tính hợp lí hay phi lí của nó, thì không phải một tên phản diện sức trâu não bò rồi. Rõ ràng là vậy.

Vẫn còn nhiều điều mình nghĩ mình sẽ muốn nói thêm về nhân vật Thanos này - từ khía cạnh so sánh ông ta với những điều mình đã đọc, đã xem, đã biết và đã viết chứ không nằm trong mối tương quan với một lịch sử khổng lồ những issue truyện tranh của Marvel (vì thực sự mình chả biết gì về nó cả). Nhưng hãy để việc đó cho sau này đi.

Cuối cùng, về các siêu anh hùng. Ôi các siêu anh hùng!

Ba mươi phút trước khi phim chiếu, mình vẫn hoang mang cảm thấy mình chưa sẵn sàng để bước vào rạp xem phim. Mình thấy mình chưa sẵn sàng để nhìn thấy các nhân vật mình yêu thích "tốt nghiệp" và rời khỏi vũ trụ điện ảnh mà mình yêu thích suốt 10 năm nay. Nhưng rồi khi đã bắt được bản thân ngồi vào ghế, và phim bắt đầu, mình lại cảm thấy thật nhẹ nhõm. Vì được gặp lại họ một lần nữa trên màn ảnh, lại thấy họ sống và hành động với trách nhiệm và sức mạnh của mình.

Thiết nghĩ, được thấy họ một lần nữa, dù sự xuất hiện ấy có dẫn định mệnh của họ tới đâu đi nữa, thì vẫn tốt hơn là dữ câu chuyện của họ dang dở cho chính mình.

Và quả là từng người trong số họ đều đã có một sân khấu cuối cùng hoành tráng. Ít nhất là trọn vẹn trong giai đoạn này - với những câu chuyện, với những trăn trở mà khán giả đã thuộc nằm lòng suốt 10 năm qua, với những thứ với chúng ta là quen thuộc, nhưng với những nhân vật sẽ xuất hiện trong mốc thời gian từ bây giờ cho tới năm 2020, là điều mới mẻ cần phải tìm hiểu.

Thế nên, nói theo một cách nào đó, Infinity War chính là cuốn kỉ yếu lưu giữ hành trình 10 năm, không chỉ là cuộc chiến của các siêu anh hùng, là hình ảnh hoàn chỉnh của kẻ phản diện nguy hiểm nhất, mà còn chính là 10 năm cuộc đời của chúng ta - những người đã dành trái tim mình cho họ.

- Anh Phan -

A Quiet Place - Vùng đất câm lặng của những đau thương cầu mong được cứu chuộc

Không rầm rộ, không bom tấn, không jump scare không chiêu trò, A Quiet Place - bộ phim chính kịch thuộc thể loại tâm lí - viễn tưởng vẫn dễ dàng chiến thắng trái tim khán giả. Có lẽ bởi, con đường của bộ phim ấy, không phải đi từ màn ảnh vào trái tim khán giả, mà chính là sự cộng hưởng từ bên này là sự tĩnh lặng của bộ phim, và bên kia là chính âm thanh của nỗi cô đơn bên trong mỗi con người.

Bộ phim mở ra vào ngày thứ 89 sau cuộc đổ bộ của một giống loài ngoài hành tinh bí ẩn lên Trái Đất. Ở một thị trấn hoang tàn nọ sâu giữa vùng rừng núi, có một gia đình nhỏ gồm bố mẹ và ba người con đang chật vật tìm cách thích nghi với cuộc sống mới không phát ra tiếng động. Ngày thứ 89, vừa đánh dấu mốc thời gian kỉ lục của sự sinh tồn, vừa là cột mốc đớn đau không thể quên khi họ mất đi đứa con út của mình - đứa trẻ bốn tuổi mãi mãi sẽ chẳng thể nào hiểu tại sao bố mẹ không cho nó khởi động chiếc tên lửa đồ chơi phát ra tiếng kêu í o.

Nhưng như người ta vẫn nói, thời gian xóa đi mọi vết thương. Gần hai trăm ngày sau biến cố đầy đau thương và kinh hoàng kia, gia đình nhỏ vẫn sống chuỗi ngày chìm trong im lặng - ăn cá bắt dưới suối, dùng lá thay cho bát đĩa, rải cát mịn trên đường đi để bảo vệ đôi chân trần, thay thế những món đồ chơi có thể gây ra tiếng động trong nhà mình bằng những món đồ bằng len móc... Tất cả mọi cất đặt chỉ nhằm mục đích giữ họ an toàn trước cuộc đi săn của những kẻ xâm lăng với thính giác nhạy bén. Nhưng cuộc sống ở thế thăng bằng trên lưỡi dao nhọn ấy đang từ từ đi đến bến bờ tan vỡ, khi gia đình nhỏ chuẩn bị đón thêm một thành viên mới. Một sự sống mới ra đời với bản năng tự nhiên là tạo ra những âm thanh.

"A Quiet Place" làm tôi nhớ đến một câu chuyện ngày xưa, một anh chàng vô tình biết được bí mật rằng nhà vua của họ có một đôi tai lừa. Anh ta buộc phải giữ bí mật ấy với cả kinh thành. Bứt rứt vì không thể cất tiếng, anh chàng đào một cái hố to ở góc vườn rồi gào vào đó bí mật của mình. "A Quiet Place" cũng thách thức cách cả hàng nghìn năm nay chúng ta coi ngôn ngữ (thời kì tiền ngôn ngữ, là âm thanh) như một cách trao đổi thông tin liên lạc.

Sống giữa một vùng đất hoang vắng, dưới cái bóng của những kẻ săn mồi nguy hiểm, bị tước đi phương tiện trao đổi phổ thông nhất, bản năng nhất, chẳng khó để tưởng tượng áp lực mà bốn thành viên trong gia đình ấy phải gánh lên vai mình: người cha với trách nhiệm bảo vệ cả gia đình, người mẹ với trách nhiệm chăm lo cho những đứa trẻ, bao gồm cả đứa con đang lớn lên trong bụng mình, cô con gái cả khiếm thính với những tâm sự tuổi mới lớn, và cậu con trai thứ với nỗi hoang mang sợ hãi trước cả thế giới này... Bốn con người, với bốn tâm lí quá sức phức tạp, mất đi phương tiện để cùng nhau chia sẻ và giải quyết những bất ổn của bản thân mình, dần trở thành bốn thế giới cô độc chẳng thể dung hòa.

"A Quiet Place" là bộ phim mà trong đó, người xem sẽ thấy hàng loạt những vấn đề phức tạp chồng chéo lên nhau của một gia đình nhiều góc tối: gánh nặng của người cha trong vai trò trụ cột gia đình, xung đột giữa cha và con gái tuổi vị thành niên, gánh nặng tội lỗi mà mỗi người trong gia đình ấy tự gánh lên mình sau cái chết của người con trai út... và cả một chút, của tư tưởng bình đẳng giới. 

Nhưng những vấn đề phức tạp về góc tối trong đời sống của mỗi cá nhân trong một gia đình, bị đe dọa bởi cái chết ấy lại được thể hiện theo một cách khác xa sự lạnh lùng hay tàn nhẫn thường thấy trong những bộ phim kinh dị. Có lẽ là do sắc màu ấm áp của mùa thu, có thể do những ngày ở vùng đất ấy, không một ngày nào thiếu vắng ánh sáng mặt trời, mà cũng có thể bởi nụ cười và khiếu hài hước không bao giờ tắt nơi người mẹ hay sự tận tụy và dịu dàng của người cha đã truyền tới người xem thứ không khí vừa tình cảm, vừa duyên dáng lại vô cùng bình dị. Thậm chí cả trong những tình huống ngặt nghèo nhất, thì giữa nỗi tuyệt vọng và sợ hãi, người ta vẫn thấy thật nhiều, thật nhiều bóng dáng của thương yêu.

Cách xây dựng thế giới và cắt đặt tình huống trong "A Quiet Place" cũng cho thấy, vị đạo diễn của phim - đồng thời đảm nhiệm vai người chồng tận tụy có cái nhìn thật bao quát lên cả tác phẩm của mình. Xem phim, người xem dù không có nhiều kiến thức về sinh tồn hay một ngành khoa học phức tạp đều có thể hiểu được ý nghĩa của từng thứ nhỏ nhất được được tạo ra trong thế giới không âm thanh ấy - như thể đó chắc chắn sẽ là những điều sẽ nảy ra trong đầu họ, những thứ sáng tạo họ chắc chắn sẽ nghĩ ra khi ở trong tình huống mà các nhân vật đã gặp phải. Còn về lối xây dựng tình huống, hay tạo ra các cao trào hoặc cú twist trong kịch bản, có thể nói nó tuân thủ tối đa Định luật Murphy: "Anything that can go wrong, will go wrong" (tạm dịch: Nếu một việc không may có thể xảy ra, nó sẽ luôn xảy ra). Sự tuân thủ, theo một cách nào đấy, tạo cho bộ phim một không khí chông chênh đầy bất an và chìm trong lo sợ.

Mặt kinh dị của "A Quiet Place" được thể hiện không nhiều ở khía cạnh rượt đuổi dọa ma khán giả như các bộ phim thường thấy. Nỗi sợ hãi - cũng chính là mặt kinh dị được thể hiện trong bộ phim nằm ở cảm giác tù túng của một cuộc sống không lời, của nỗi ám ảnh khi mạng sống có thể bị tước đi bất kể lúc nào chỉ bằng một tiếng động nhỏ. Phần lớn thời lượng của bộ phim - cũng là hơn một năm trời sống sót của gia đình nhỏ, chính là khoảng lặng âm u và bức bối trước cơn bão lớn có thể đổ xuống bất cứ lúc nào.

Giống như chính các nhân vật không thể nào dự đoán trước được những biến cố sẽ xảy ra với mình trong bộ phim, khán giả ngồi trước màn ảnh sẽ không thể dự đoán trước được những tình tiết tiếp theo sẽ xảy ra trên màn hình, trừ việc, như đã nói ở bên trên, nếu tai họa có thể xảy ra, nó chắc chắn sẽ xảy ra, dù ta có tìm mọi cách để kiểm soát. Một sự mù mờ gây nên lỗi lo sợ.

Dù có mang chút không khí của "Sign" (2002) hay kiểu tình huống khuyết tật của một nhân vật lại chính là thứ tạo ra thế thượng phong cho họ như "The Book of Eli" (2010), nhưng "A Quiet Place" vẫn là một bộ phim đặc sắc và được nhớ đến, theo cái cách vừa buồn bã vừa mĩ lệ của riêng nó. Một bộ phim đẹp, về cả phần hình ảnh, nội dung, và những cảm xúc còn đọng lại trong lòng người xem khi bộ phim đã khép lại trên màn ảnh, và bạn quay trở về với ngôi nhà im lặng của chính mình.

BE WITH YOU/IMA, AI NI YUKIMASU/VÀ EM SẼ ĐẾN hay câu chuyện về cảm xúc từ những góc nhìn

Ban đầu, mình không nghĩ mình sẽ ra rạp xem Và em sẽ đến - bàn chuyển thể cuốn sách Ima, ai ni yukimasu của Hàn năm 2018. Nhưng xong vì một vài lí do, mình lại đi xem. Và bản thân bộ phim khiến mình thực sự cảm thấy hối hận vì quyết định vào phút cuối nông nổi ấy.

Ba bản phim - hai điện ảnh và một truyền hình của "Ima, ai ni Yukimasu"

Mình biết đã, đang và sẽ có rất rất rất nhiều bạn đã ra rạp xem Và em sẽ đến, ngay lập tức phải lòng bộ phim, và đến đoạn này thì bắt đầu cảm thấy khó chịu vì mình nói mình hối hận khi đã xem nó. Các bạn hoàn toàn có quyền, mình không nghĩ sự ghét bỏ ấy là oan ức. Mình cũng không phải kiểu người xem quá khó tính hay xét nét về các bộ phim, nhưng quả thực là vậy, "Và em sẽ đến" khiến mình cảm thấy ấm ức vô cùng sau khi bước ra khỏi phòng chiếu, sau khi đã cùng nó trải qua hết những cung bậc từ ngọt ngào hài hước đến day dứt khôn cùng.

Chuyện là, ngày đầu tiên của mùa mưa năm mình học lớp 10 hay 11 gì đó, mình vô tình mở xem "Be With You" - bản phim điện ảnh của Nhật ấy. Và ngay lập tức, bộ phim đã trở thành trái tim mình vào mỗi mùa hè, giai điệu của nhạc phim - từ "Koe wo Koete" tới "Hana", đều là những giai điệu vô thức vang lên trong đầu mình mỗi khi nhìn thấy những cơn mưa vào mùa hạ... Giống như kiểu mỗi lần đi qua đường Hoàng Diệu, giai điệu của "Bài ca tháng Sáu" sẽ lại văng vẳng cất lên trong đầu mình.

Nghĩ lại thì, vào những năm tháng ấy, khi mình điên cuồng thích đơn phương một người, thì với mình lúc ấy, chẳng có bộ phim tình cảm nào mà tình yêu trong ấy mạnh mẽ hơn được "Be With You", chẳng có khung cảnh nào diệu kì hơn được những vòm lá rừng xanh đẫm nước mưa, hay có cánh cửa nào vừa mở ra được nhiều hạnh phúc và đớn đau hơn cánh cửa cũ sơn số #5... Cùng với một chút ảo vọng và trí tưởng tượng của tuổi thành niên, thì "Be With You" khi ấy với mình đã trở thành nền tảng của sự sáng tạo sau này.

Thậm chí, đến cả khi mình đọc nguyên tác của Ichikawa Takuji, những con chữ ấy cũng chẳng thể mang lại cho mình nhiều cảm xúc như bộ phim năm xưa.

Nói về ba bản phim này, khi đặt cạnh nhau, và đặt cạnh cuốn tiểu thuyết, thì mình chợt nhớ đến bộ phim "Anh hùng" của Trương Nghệ Mưu - đừng cười, trí não của mình nhiều lúc cũng tự đưa đẩy chủ nhân của nó đến những bờ bến khó hiểu lắm.

Tại sao mình lại nói đến "Anh hùng"? Là tại vì trong bộ phim ấy, ba nhân vật chính đã cùng kể lại một câu chuyện theo góc nhìn của cá nhân mình, tạo ra ba "phim ngắn" riêng với ba cảm xúc hoàn toàn khác nhau. Cũng trong trường hợp ấy, cả "Be With You", cà "Ima, ai ni yukimasu" lẫn "Và em sẽ đến" đều kể lại cùng một câu chuyện: người vợ trẻ qua đời trở về nhà một cách thần kì vào mùa mưa đầu tiên sau khi cô qua đời, gia đình họ lại đoàn tụ một lần nữa, trước khi bị đẩy đến một tương lai mà ai cũng biết, nhưng chưa sẵn sàng để chấp nhận.

Và chính cách kể ấy là thứ khiến mình cảm thấy hối hận khi xem "Và em sẽ đến".

Ban đầu, phải khẳng định, đó sẽ là cách kể mà mọi khán giả ra rạp đều sẽ thích. Là cách mà không khán giả nào sẽ bị cốt truyện với những chi tiết kì ảo và mốc thời gian xáo trộn của bộ phim bỏ lại phía sau. Là cách mà rạp chiếu phim sẽ không ngập lụt trong nước mắt, và cụm từ "melo drama" không còn phủ lên bộ phim bóng ma của nỗi buồn. À, và nó còn là cách kể mà khán giả sau khi bước ra khỏi rạp sẽ mang được theo về cùng mình một chút gì đó lấp lánh của niềm vui.

Nhưng đấy chưa hẳn là cách để tái hiện lại trên màn ảnh một tác phẩm của Takuji, càng không phải không khí của "Be with you". Nó có chút gì đấy quá bề mặt, quá phô diễn, quá ồn ào mà thiếu đi những khung hình nhỏ chỉ vừa đủ cho câu chuyện của hai người.

Với Và khi em đến, mình không nhìn thấy không gian của những cánh rừng, không nghe thấy tiếng mưa rơi, không cảm nhận được nỗi lắng lo của người cha hay sự yêu thương cuống quýt của cậu con trai bỗng một ngày kia được gặp lại mẹ. Dường như cuộc sống của họ quá hoàn hảo, quá công thức, và thậm chí, là quá an toàn cho một tình huống trớ trêu như vậy diễn ra.

Nhưng có lẽ nghĩ lại, mình nhớ đến "Be With You" ngày xưa lâu đến vậy, day dứt vì nó lâu đến vậy, cảm thấy nó gắn bó thần kì với mình đến vậy có thể là bởi vì nó thiếu vắng những tiếng cười. Đây đó trong bộ phim, người xem có thể nhìn thấy những nụ cười nở trên môi nhân vật, nhưng chắc chắn mỗi nụ cười ấy sẽ đổi lại nước mắt từ phía người xem. Nhưng giờ là Việt Nam những năm 2018, chắc chẳng có khán giả nào muốn bỏ tiền ra rạp chỉ để rơi nước mắt.

Thế nên, chính sự hài hước duyên dáng của "Và khi em đến" lại là sự "cải tiến" hợp lí để người xem có thể nhanh chóng hòa mình vào với thế giới của bộ phim. Chả có gì để chê trách về sự hài hước ấy cả, ngoài việc ở góc tù mù này của thế giới, có một kẻ vì thế mà cảm thấy buồn.

Viết đến đây rồi, lòng cũng đã trải, mình lại mỉm cười với suy nghĩ, "Và em sẽ đến" cũng đâu có tệ đâu, chỉ là mình chưa chuẩn bị tâm lí đủ vững vàng mà xem nó thôi. "Và em sẽ đến", theo mọi nhẽ, sẽ là một bộ phim tình cảm thật hay, thật dịu dàng, thật da diết mà bạn sẽ không hối hận một chút nào khi xem.

Nhưng với những kẻ trót đã tôn thờ bản điện ảnh đầu tiên như mình, thì nên chăng đây chỉ là một góc nhìn thoáng qua, một lời mời, một chút động lực để vùi mình vào bản phim cũ, với cánh cửa màu xanh sổ #5, với Tinh cầu Lưu Trữ, với nhà kho bỏ hoang giữa rừng và những chú teru teru treo ngược nguyện cầu mùa mưa mãi đừng qua đi.

#quacakidieu